Je hebt misschien al eens mensen gehoord die zelf champignons kweken. Lijkt het jou leuk om dat ook te proberen, maar weet je niet goed hoe eraan te beginnen? We nemen je in deze tuintip mee doorheen het proces om zelf paddenstoelen te kweken. Het is makkelijker dan het lijkt én het geeft veel voldoening. Je moet er alleen een beetje geduld voor hebben en de natuur haar werk laten doen. En met een speciale kweekset ben je nog sneller op weg naar je eigen champignonnenoogst.
Welke champignons kan je zelf kweken?
Paddenstoelen die je zelf kan kweken zijn:
de gewone witte champignons
• die je ook in de winkel vindt (maar ze zijn nog lekkerder als je ze zelf kweekt)
• zacht van smaak
• in veel gerechten te gebruiken
oesterzwammen
• groeien snel en zijn daarom ideaal als "beginnerspaddenstoel"
• smaken nootachtig
shiitake
• vragen wat meer aandacht en geduld dus voor iets meer gevorderde kwekers
• umami-smaak
Opgelet! Het klinkt zo voor de hand liggend en toch willen we het nog even vermelden: zie je paddenstoelen groeien in de tuin, eet ze niet zomaar op. Het vergt wat kennis en ervaring om paddenstoelen écht te herkennen. Er zijn veel soorten die erg goed op elkaar lijken, maar toch verschillend zijn. En sommige champignons zijn giftig, ook al zien ze er niet zo uit.
Champignons kweken: hoe begin je eraan?
Champignons zijn geen kieskeurige gasten, maar je wil ze natuurlijk de optimale omstandigheden geven om te kunnen groeien.
Wat heb je nodig?
een geschikte bak van 10 cm diep
een groeimedium of substraat waarop mycelium kan groeien zoals compost, houtkrullen, stro, koffiedik of zelfs een boomstronk
paddenstoelensporen
Er is ook zoiets als champignonbroed: dat is een substraat waarop het mycelium al aan het groeien is. Als je een kweekset koopt, zit daarin vaak al paddenstoelenbroed en hoef je de sporen zelf niet meer te laten ontwikkelen.
Wat hebben de champignons nodig?
een koele plek met een temperatuur van ongeveer 15 °C, bijvoorbeeld een kelder
(nooit kouder dan 10°C, nooit warmer dan 20°C)
een donkere plek zonder direct zonlicht
een hoge luchtvochtigheid
Stappenplan champignons kweken
Kies je champignonsoort en check welke groeiomstandigheden die nodig heeft. Witte champignons houden bijvoorbeeld van compost, terwijl oesterzwammen goed groeien op zaagsel of stro. Shiitake heeft dan weer een zwak voor boomstammen. Als je een kweekset koopt, bevat die meteen het juiste groeimedium volgens de champignonnensoort in kwestie.
Vul de kweekbak met het groeimedium tot een paar cm van de boord en maak het goed vochtig (niet doorweekt!).
Als je niet werkt met een kweekset waarin champignonbroed zit (een mengsel waarin het mycelium al groeit), moet je in deze stap zelf nog de sporen verdelen over de compost, het zaagsel of stro. Het mycelium kan daarna beginnen groeien.
Bedek het mengsel met een laagje compost en leg er een stuk karton, jute of een katoenen doek op die je vochtig maakt.
Hou de bak vochtig door regelmatig te besproeien, maar zorg dat je niet overdrijft. Champignons houden van vocht, maar groeien niet in kletsnatte omstandigheden.
Na enkele weken zal je kleine paddenstoelen beginnen zien die vanaf dan snel groeien, afhankelijk van de soort (witte champignons bijvoorbeeld zijn snellere groeiers dan oesterzwammen).
Champignons oogst je door ze met een scherp mes af te snijden aan het voetje. Sommige soorten, zoals oesterzwammen, blijven ook na die eerste oogst verder groeien en leveren na enkele weken alweer een nieuwe lading op.
Wat is het verschil tussen mycelium, broed en substraat?
Champignons kweken komt met een heel eigen woordenschat. Daarom een paar begrippen op een rijtje:
mycelium
zijn de witte schimmeldraden van een champignon, een soort wortelsysteem zeg maar: ze ontstaan wanneer je de sporen van een paddenstoel mengt met een groeimedium (zoals compost)
champignonbroed
is een substraat waarop het mycelium al aan het groeien is: het zit in de kweeksets die je kan kopen en je slaat er dus al een stap in het groeiproces mee over
champignonsubstraat
is het groeimedium waarin je de paddenstoelen laat groeien en dat de voedingsstoffen bevat die nodig zijn om het mycelium goed te laten ontwikkelen
Wanneer kan je beginnen?
Je kan het hele jaar door champignons kweken, maar het voor- of najaar is net iets beter geschikt voor de klus. Waarom? Simpelweg omdat de luchtvochtigheid en temperatuur in die periodes sowieso gunstiger zijn dan in de warme, droge zomer of te koude winter. Zeker als je geen speciale kweekruimte hebt, zijn de weersomstandigheden extra belangrijk.
Als je binnenshuis kweekt, zoals in een kelder, ben je minder afhankelijk van seizoenen. Zorg in elk geval dat je de ruimte donker, koel en vochtig houdt.
