Er is af en toe nog een flinke nachtvorst, sneeuwklokjes komen hier en daar boven de grond piepen en de warme zomer lijkt nog erg ver weg. Voor de meeste bloemen en groenten is het dan ook nog veel te vroeg om gezaaid te worden. Gelukkig zijn er enkele vroege vogels; soorten die je nu al moet zaaien, om straks met succes te kunnen plukken of oogsten. Voel je de zaaikriebels al?
Waarom nu al beginnen met zaaien?
Er zijn verschillende redenen waarom je nu al kan beginnen met zaaien. Sommige zaden hebben heel wat tijd nodig om te ontkiemen en te groeien. Door vroeg genoeg te zaaien, zorg je ervoor dat de jonge plantjes tijd genoeg hebben om zich goed te ontwikkelen. Zo zijn ze groot en sterk op het moment wanneer ze in de volle grond kunnen geplant worden. Sterke planten hebben langere stelen en geven ook iets sneller bloemen. Haal je in de zomermaanden telkens de uitgebloeide bloemen weg, dan kun je zo het plukseizoen aanzienlijk verlengen.
Een tweede reden is dat er een aantal bloemen zogenoemde koudekiemers zijn. Wat zijn dat, hoor ik je zeggen? Koudekiemers hebben een koudeshock (stratificatie) nodig voor ze kunnen kiemen. Hebben deze koudekiemers niet de juiste (koude) temperatuur gehad tijdens het zaaien, dan kiemen ze simpelweg niet. Zaai je ze dus te laat of staan de zaden te warm, dan doen de zaadjes helemaal niets. Zaai je ze vroeg genoeg, dan zorgen de koude temperaturen vanzelf voor een koudeshock. Ten slotte kun je ook een beetje de werklast verdelen. In het voorjaar is het in de kas een drukte van jewelste. De zaaitrays staan letterlijk tot aan de nok gevuld. Door nu al wat bloemen en groenten te zaaien, is het werk een beetje meer verdeeld en heb je wat meer ademruimte tijdens het drukke voorjaar.
Zaaien in de winter: onze tips
Een nieuw jaar, een schone lei. Spoel de zaaitrays even uit voor je begint met zaaien en haal het stof van de herbruikbare labels, zo ben je perfect voorbereid op een nieuw tuinseizoen.
Zoek de sweet spot van je huis als je geen kas hebt: waar is de temperatuur constant en het licht fel? Heb je ergens een kamer met een groot raam en een stabiele temperatuur? Dan kan dit weleens jouw perfecte kamer zijn om te zaaien.
Laat de zaden af en toe ‘beluchten’: haal de kap af en toe van de zaaitray. Zo zorg je voor voldoende zuurstof voor je zaailingen en geef je vocht en schimmels geen kans, na het zaaien.
Heb je toch overtollig water aan de binnenkant van je propagator of kasje? Veeg dan snel even droog.
Controleer je zaailingen na het zaaien regelmatig, zo kan je snel ingrijpen als er toch problemen zouden zijn.
Staan je zaailingen in een koude bak of kas? Let dan op met strenge vorst. Bescherm je kleine plantjes met een vliesdoek zodra de temperaturen onder nul duiken en geef niet te veel water de dagen ervoor. Zo zorg je ervoor dat de wortels niet bevriezen.
Kijk op de achterkant van het zaadzakje. Is de soort die je wil zaaien een licht- of donkerkiemer? Belangrijk om voor het zaaien te weten. Zo bedek je niet onnodig de zaden met aarde.
Leer meer dankzij onze video's
Wist je dat we ook een goed gevuld YouTube-kanaal hebben? Met meer dan 450 video's hebben we een grote database aan informatie. Neem zeker een kijkje op YouTube en abonneer je, dan blijf je op de hoogte van de nieuwste video's.
In deze video vertelt Angelo je stap-voor-stap hoe je Lathyrus of reukerwtjes kunt zaaien. Je kunt in het najaar zaaien, of je start in januari en februari.
Na het zaaien: in of uit de kas?
Heb je een kas of koude bak, dan ben je op het vlak van bloemzaden stiekem een beetje in het voordeel. De jonge zaailingen kunnen op een lichte plek rustig groeien en zijn beschermd tegen de weersomstandigheden. Binnenshuis zaaien kan lukken, maar je moet met enkele zaken rekening houden. Er moet voldoende licht zijn en je hebt een constante temperatuur nodig. Inderdaad, zaailingen van bloemen mogen niet te warm staan na het zaaien. Ze schieten dan immers te snel de lucht in en worden lange slungels. Hierdoor vallen ze om en groeien ze niet meer. Zonde van al het harde werk, vind je ook niet?
Welke bloemen kun je nu al zaaien in de kas?
Cobaea of klokwinde
Lathyrus of reukerwt
Delphinium consolida of eenjarige ridderspoor
Ammi majus of groot akkerscherm
Digitalis of vingerhoedskruid
Papaver of klaproos
Centaurea of korenbloem
Onze favoriet: lathyrus of reukerwt zaaien
Als je één plukbloem wil zaaien in de wintermaanden, kies dan zeker voor de lathyrus of reukerwt. Dit sterke plantje kan absoluut tegen een stootje. Ze kunnen vriestemperaturen aan tot maar liefst -5°C en bloeien de pannen van het dak vanaf eind mei en begin juni. Bijtjes en hommels zijn er dol op én de geur is hemels. Omdat lathyrus diepe wortels maakt, kun je ze het best zaaien in P9-potjes. Zo hebben ze genoeg plaats om te groeien. In het voorjaar plant je ze uit tegen een klimrekje en tijdens de bloei kun je elke dag (ja, écht elke dag!) bloemen plukken. Ze passen perfect in kleine vaasjes.
Nu zaaien: de moestuin
En wat met de moestuin? Ook liefhebbers van groenten kunnen rustig beginnen met zaaien. Omdat sommige groentezaden erg veel tijd nodig hebben om te groeien, zaai je ze dus best vroeg genoeg.
Pepers en paprika’s kun je zaaien vanaf eind januari. Ze hebben het graag warm, dus een warme woonkamer of propagator kan handig zijn. Omdat deze zaailingen erg veel licht nodig hebben, is een groeilamp een nuttig hulpmiddel. De dagen in januari en februari kunnen immers nog erg donker zijn, als je nu wil zaaien.
Naast pepers en paprika’s zijn ook aubergines echte koukleumen. Ze kiemen erg traag, en hebben veel warmte nodig. Aubergines hebben trouwens graag bodemwarmte tijdens het zaaien, maak dus handig gebruik van je vloerverwarming of een warmtemat. Een groeilamp kan ook hier handig zijn.
Erwten zijn sneller tevreden: een kiemtemperatuur tussen de 12 en 15°C is perfect. Deze donkerkiemers kiemen erg snel. Een paar dagen na het zaaien kan je al de eerste scheutjes boven de grond zien.
Tuinbonen kun je vanaf half januari tot half februari binnen voorzaaien in een onverwarmde, lichte ruimte. Vanaf februari en maart mogen ze ook rechtstreeks in vollegrond gezaaid worden.
Radijsjes zijn heerlijk, wanneer je ze pas hebt geoogst. Zaai dus zeker op tijd om hiervan te kunnen genieten. Vanaf half februari kun je starten. Ze groeien het best bij gematigde temperaturen, dus wacht niet te lang.
In februari kun je aan de slag met spinazie. In een koude bak kweek je de heerlijke blaadjes in een mum van tijd. Zorg er wel voor dat je een vroege soort kiest.
