Je kan vogels het hele jaar door voorzien van extra voedsel, maar vanaf de herfst en winter kunnen ze een extraatje gebruiken. Ze hebben meer energie nodig om hun lichaamstemperatuur op peil te houden én veel natuurlijke voedselbronnen, zoals insecten, zaden en bessen, zijn een pak moeilijker te vinden. Als je je tuin omtovert tot een vogelvriendelijke plek, worden vogels in no time vaste bezoekers van je voederplek. Met meesjes, mussen of winterkoninkjes die af en aan vliegen, ontpopt er zich een heuse vogelshow voor het keukenraam.
Voor je begint enkele tips
Strooi vogelvoer vanaf ’s ochtends verspreid over de dag. Als je pas ’s avonds extra voer geeft, blijft het ’s nachts liggen en heb je al snel last van muizen die mee aanschuiven aan de feesttafel.
Controleer – zeker bij nat weer – of het voer niet begint te schimmelen of een vuil boeltje wordt. Ruim de voederplek regelmatig op.
Voorzie meerdere voederplekken, zodat ook kleinere vogelsoorten de kans krijgen om te eten.
Water is van levensbelang en in de barre wintermaanden durft dat al eens bevriezen. Breek het ijs of vervang de bevroren waterbakjes enkele keren per dag door verse. Vogels gebruiken water niet alleen om van te drinken, maar wassen hun verenkleed er ook mee.
Geef vogels geen voer met zout in.
Beperk de vogelmaaltijd niet tot vetbollen, maar voorzie genoeg variatie.
Extra voedsel voor de vogels
Welk voedsel mag je geven aan vogels?
Elk extraatje is welkom voor vogels. Fruit en kruimels mag je het hele jaar door geven en daarnaast kan je de voedertafel samenstellen naargelang het seizoen. Vanaf de herfst bouwen vogels hun vetreserves op voor de winter en ’s winters kost het hen erg veel energie om hun lichaamstemperatuur rond de 40 graden te houden. In de koudste maanden – van december tot februari – voorzie je best voer met vet in.
Vetbollen of mezenbollen
De meest voor de hand liggende manier om vogels extra voedsel te geven, is via vetbollen. Ze bevatten veel calorieën die vogels snel voorzien van energie. Let erop dat de vetbollen vrij zijn van zout, want dat is slecht voor vogels. Als je vetbollen hangt: kies voor de versie zonder netje, want dat verdwijnt te gemakkelijk in de natuur of vogelpootjes raken erin verstrikt. Er zijn handige silo's te koop waarin je meerdere losse vetbollen kan ophangen.
Tip: je kan zelf vetbollen maken door ongezouten dierlijk vet of kokosolie te mengen met zaden en noten. Dat geeft vogels een calorierijke maaltijd en het is ook nog eens een leuke activiteit om te doen met kinderen.
Pindakaas of pindaslingers
Ongeroosterde, ongezouten pinda’s zijn een uitstekende eiwitbron voor vogels, zeker bij koolmezen en spechten. Je kunt hele pinda’s in een speciaal pinda-voederhuisje leggen, zodat de vogels ze in kleine stukjes kunnen pikken.
Zadenmixen
Zaden zijn een geweldige bron van energie. Je kunt speciale zadenmixen voor tuinvogels kopen, die vaak zonnebloempitten, haver en andere voedzame zaden bevatten. Zonnebloempitten, vooral de zwarte, zijn favoriet bij veel soorten vogels zoals meesjes, vinken en roodborstjes.
Fruit
Fruit zoals appels, peren of rozijnen zijn het hele jaar door een traktatie voor vogels zoals merels en lijsters. Je kunt stukken fruit gewoon op de grond leggen, aan touwtjes hangen in een boom of in een voederbak plaatsen. Wanneer het vriest, geef je het fruit beter in zijn geheel dan in kleine stukjes.
Gedroogde meelwormen
Meelwormen zijn een uitstekende bron van eiwitten voor insectenetende vogels zoals roodborstjes en winterkoninkjes. Je kan ze mengen door een zadenmix of op de voederplank aanbieden.
Aangepaste beplanting en uitgebloeide bloemen
Laat de bloemhoofden van uitgebloeide zonnebloemen drogen en gebruik de pitjes als extra voer voor de vogels in de winter. Je kan ook specifieke planten of struiken in je tuin zetten waarin vogels zelf extra voedsel vinden, denk bijvoorbeeld aan rozensoorten die bottels vormen.
Wanneer en hoe voer je vogels?
Het is belangrijk om regelmatig voedsel aan te bieden: vogels weten al snel op welke vaste plekjes er eten te scoren valt. Probeer dus consistent te blijven, vooral tijdens periodes van strenge vorst of sneeuw, wanneer vogels meer moeite hebben om voedsel te vinden.
Geef voer verspreid over de dag, zodat het meeste weg is tegen de avond. Anders wordt het te plezant voor ongedierte.
Zorg ervoor dat je de voedertafel of voederbakjes schoon houdt om de verspreiding van ziektes te voorkomen.
Als je verschillende voederplekken voorziet in de tuin, krijgen alle vogels – groot en klein – de ruimte om te eten zonder elkaar te verdringen.
Waarin geef je vogelvoer?
Een overdekt voederhuisje beschermt het eten tegen regen of sneeuw.
Een open voederplank is iets toegankelijker voor vogels. Kies (of maak) een exemplaar met opstaande randjes, zodat het voer er niet afvalt.
Je kan pindakaas aanbieden in kleine huisjes waarin zo’n bokaaltje goed past.
Er zijn verschillende voedselkokers op de markt waarin je zadenmixen of vetbollen kan steken.
Probeer je voederplaatsen hoog genoeg op te stellen, zodat je vogels veilig blijven voor katten. Plaats ze in de buurt van een boom, struik of haag, zodat kleine vogels gemakkelijk naar een schuilplaats kunnen.
Sommige vogels, zoals mussen, vinken, roodborstjes en winterkoninkjes eten hun hapje graag op de grond. Kijk of je het voer in dat geval sneeuwvrij kan aanbieden, bijvoorbeeld onder een struik.
Water is essentieel in de winter
Hoewel we vaak denken aan voedsel als de belangrijkste behoefte van vogels in de winter, is water net zo belangrijk. Vogels hebben water nodig om te drinken en om hun veren schoon te houden, wat hen helpt geïsoleerd te blijven tegen de kou.
Vogelbadjes
Een eenvoudig vogelbad kan wonderen doen, maar zorg ervoor dat het water niet bevriest tijdens de koudere dagen. Je kunt een vogelbadverwarming gebruiken of elke ochtend vers water aanbieden als je ziet dat het water bevriest.
Sneeuw en ijs
Vogels kunnen wel wat smeltend ijs of sneeuw gebruiken als waterbron, maar dat is niet altijd voldoende. Probeer dus regelmatig water bij te vullen.
Toevoegingen
Er doen allerlei verhalen de ronde over hoe je kan zorgen dat water voor de vogels niet bevriest. Voeg geen zout toe, want dat is slecht voor vogels. Ook suiker is een no go, want dat wordt maar een plakkerig boeltje als ze zich ermee wassen.
Schuilplaatsen voor vogels
Naast voedsel en water hebben vogels ook beschutting nodig tegen de elementen en roofdieren. Vooral in de winter is het belangrijk dat ze een plek hebben om zich terug te trekken en warm te blijven.
Nestkastjes
In de herfst en winter gebruiken vogels nestkastjes vaak als slaapplaats. Zorg ervoor dat de nestkastjes goed schoon zijn en eventueel geïsoleerd, zodat ze warmte bieden. Je kunt ook een nestkastje met een kleinere ingang kiezen om kleinere vogels extra bescherming te geven tegen grotere roofdieren.
Dichte struiken en hagen
Vogels vinden beschutting in dichte struiken zoals hulst, klimop en coniferen. Die planten bieden niet alleen een plek om te rusten, maar soms ook voedsel in de vorm van bessen.
Takjes en bladeren
Laat een stapel takjes en bladeren in een hoek van je tuin liggen. Die natuurlijke elementen bieden schuilplekken voor vogels, maar ook voor insecten die een belangrijke voedselbron voor vogels kunnen vormen.
Leer meer dankzij onze video's
Wist je dat we ook een goed gevuld YouTube-kanaal hebben? Met meer dan 450 video's hebben we een grote database aan informatie. Neem zeker een kijkje op YouTube en abonneer je, dan blijf je op de hoogte van de nieuwste video's.
In deze video vertelt Angelo je hoe je vogels in het najaar en tijdens de wintermaanden extra kunt ondersteunen door middel van extra water en voesel.
Wintertips voor andere tuindieren
Misschien merk je in de tuin nog andere bezoekers op dan vogels die evengoed een duwtje in de rug kunnen gebruiken tijdens de koude maanden.
Egels
Laat een stapel bladeren of een egelhuisje in je tuin staan, zodat egels een plek hebben om te overwinteren. Egels zijn vaak afhankelijk van zulke schuilplekken voor hun winterslaap. In oktober, vooraleer ze onder de wol kruipen, zoeken egels trouwens extra voedsel om een vetlaagje aan te leggen. Je kan hen kattenvoer geven of speciaal eten voor egels dat je in het tuincentrum vindt.
Eekhoorns
Plaats een aparte voederplek voor eekhoorns met noten, zaden en fruit. Dat voorkomt dat ze het voedsel van de vogels stelen.
Insecten
Ook insecten moeten de winter door geraken. Zij hebben nood aan verstopplekjes om te overwinteren. Hang insectenhotels op en laat wat hout of bladeren liggen om bijen en lieveheersbeestjes een veilige plek te geven.
Amfibiën
Met een klein vijvertje of waterpartij kan je heel wat amfibieën, zoals kikkers en salamanders, aan een overwinterplek helpen. Padden overwinteren trouwens niet in het water, maar kruipen in holle ruimtes onder de grond voor hun winterslaap. Een dakpan, composthoop of houtstapel doen prima dienst.
Klaar om van jouw tuin een geweldige overwinterplek te maken voor allerlei dieren? Door voedzaam voedsel aan te bieden, regelmatig water te verversen en schuilplekken te creëren, zorg je ervoor dat jouw tuin een veilige haven wordt. De natuur zal je dankbaar zijn en je tuin zal vol leven blijven, zelfs in de koudste maanden van het jaar.
