Compost is erg gegeerd bij tuiniers. Het draagt bij tot beter bodemleven, verbetert de bodemstructuur en is de perfecte mulch: echt het zwarte goud van de tuin. Tegelijk wordt jouw afvalberg kleiner en is de prullenbak minder snel gevuld met groenafval. Redenen genoeg om snel een composthoop in elkaar te knutselen of een compostvat aan te schaffen.
Hoe begin je met het maken van compost?
Zorg eerst en vooral voor een plekje in de halfschaduw. Daar zal de compost niet te snel opwarmen en dus niet uitdrogen. Het vat of de bak mag niet op een verharde ondergrond staan, zo kunnen alle kleine insecten en wormen aan het organisch materiaal. Heb je last van muizen of ratten, dan kan een stuk kippengaas onderaan het compostvat helpen.
Heb je je compostvat of -bak en staat die op een geschikte plek, dan kan je beginnen met hem te vullen. Om goede compost te maken, zorg je voor een evenwicht tussen groen en bruin materiaal: groen materiaal is rijk aan stikstof en bevat veel vocht, bruin materiaal is rijk aan koolstof en is droger. Composteren is geen exacte wetenschap, maar de verdeling tussen groen en bruin materiaal moet wel ongeveer gelijk zijn. Erg grote stukken, bijvoorbeeld takken, maak je best wat kleiner zodat ze sneller verteren. Vervolgens kan je groen en bruin materiaal afwisselend toevoegen aan de compostbak. Hoe meer variatie, hoe beter. Zorg daarnaast voor een wekelijkse beluchting van de hoop. Door het keren van de compost zorg je voor meer zuurstof, waardoor alles sneller verteert en de compost zich sneller vormt. Je kan dit doen met een speciale beluchtingsstok of een riek en al snel zullen de wormen zichtbaar zijn.
Welk materiaal zorgt voor compost?
Zoals je kon lezen zorg je dus best voor een gelijke verdeling tussen bruin en groen materiaal. Hieronder geven we een handig lijstje mee.
Groen afval (stikstofrijk afval):
- Gras (let op: niet teveel want dit kan voor gisting zorgen)
- Onkruiden zonder zaden
- Uitgebloeide bloemen en snoeiafval
- Rauwe groenteresten
- Fruitafval
- Koffiedrab
Bruin afval (koolstofrijk afval):
- Takken
- Onbedrukt karton of eierdozen
- Stro
- Hooi
- Houtsnippers
Alternatieven voor klassiek composteren in een bak of vat
Wormenhotel. Een wormenhotel is een kleinere variant van de compostbak, wat ze ideaal maakt voor kleinere (stads)tuintjes of een balkon. Deze bak bestaat uit meerdere lagen, waar ook speciale wormen aan toegevoegd worden. Door groente, tuin- en fruitafval toe te voegen, geef je de wormen voeding. Op hun beurt zorgen zij voor de vertering van dit materiaal, wat op zijn beurt weer zorgt voor compost. Een leuk extraatje is dat je een soort 'wormenthee' kunt aftappen van het hotel, dat blijkt een prima plantenvoeding te zijn.
Bokashi. Een traditionele Japanse methode om te composteren via fermentatie. Je maakt ook hier een mengeling van kleine stukjes organisch materiaal en wisselt die af met een Bokashi-starter in een speciale emmer. De Bokashi-emmer neemt weinig plaats in, wat ze ook weer erg interessant maakt voor kleine tuintjes of een balkon. De starter bevat levende micro-organismen (bacteriën en gisten), waardoor het afval zal fermenteren. Na enige tijd kan je sap aftappen. Dit sap is, net zoals bij het wormenhotel, perfect om te gebruiken als plantenvoeding.
Bladaarde. Heb je veel bladeren in je tuin? Gooi ze dan niet allemaal op de composthoop. Bij grotere hoeveelheden blad, maak je beter bladaarde. Een evenwaardig alternatief voor in de tuin. Verzamel zoveel mogelijk bladeren en maak die kleiner. Je kan dit perfect doen door er met een grasmachine overheen te rijden. Verzamel de stukjes blad in een grote zak (denk bijvoorbeeld aan een lege zak potgrond) en laat die staan op een beschutte plek. De aanwezige schimmels zullen het blad afbreken en na één jaar heb je volwaardige bladaarde.
Problemen met de composthoop
Soms gaat het maken van compost niet zoals je wil. Het materiaal verteert niet, de compost stinkt of alles rot weg. Let er zeker op om geen foute dingen toe voegen aan de composthoop. Dat zorgt ervoor dat het proces niet gaat zoals het hoort. Materiaal wat zeker niet toegevoegd mag worden:
Beenderen van dieren en visgraten
Brood
Gekookte etensresten
Kaas
Bedrukt papier
Uitwerpselen van huisdieren
Zieke planten
Onkruiden met rijpe zaden
Ook het vochtgehalte speelt een rol bij compost. Het materiaal zal heel traag tot zelfs niet verteren bij extreme droogte. Zie je veel mieren rondlopen? Dan kan dat een teken zijn van te droge compost. Voeg stikstofrijk groen materiaal toe: denk aan gras, fruit- of groenteafval. De compost bevochtigen met regenwater en afdekken met een zeil of deksel zijn simpele, maar efficiënte trucjes om dit tegen te gaan. Is de compost daarentegen te nat, dan kan die beginnen rotten. Zie je heel wat fruitvliegjes in en rond de composthoop of stinkt de hoop? Dat kan een teken zijn van te natte compost. In dit geval voeg je best extra bruin (koolstofrijk) afval toe en keer je de hoop om. Zo komt er opnieuw extra zuurstof in de compost terecht, wordt alles droger en kan het proces zich verderzetten.
Leer meer dankzij onze video's
Wist je dat we ook een goed gevuld YouTube-kanaal hebben? Met meer dan 450 video's hebben we een grote database aan informatie. Neem zeker een kijkje op YouTube en abonneer je, dan blijf je op de hoogte van de nieuwste video's.
In deze video laat Angelo je zien hoe je mulch kan toevoegen in de tuin.
Wanneer is compost klaar?
Compost die klaar is om te gebruiken, wordt rijpe compost genoemd. Rijpe compost heeft een lichte boslucht en stinkt absoluut niet. Hoelang dit proces duurt, is afhankelijk van heel wat factoren. Als alles meezit, kan je na 8 maand al rijpe en bruikbare compost hebben.
Een leuk testje om te checken of de compost rijp is, kan je doen met tuinkers. Neem een klein bakje of zaaitray en vul die met de rijpe compost. Zaai er wat tuinkers in en kijk goed wat er gebeurt. Ontkiemen alle zaadjes en zijn de zaailingen groen? Dan is de compost perfect in orde. Worden de zaailingen geel of kiemen ze helemaal niet? Dan moet je nog even geduld hebben. De compost is nog niet rijp.
Kippen: onze ecologische vuilnisbakjes
Gekookte voedselresten mogen niet op de composthoop gegooid worden. Niet goed voor het hele proces, maar het lokt ook ongedierte. Helaas belanden er nog teveel voedselresten in de prullenbak, wat voor een grotere afvalberg zorgt. De oplossing? Haal enkele kippen in huis. Deze gevederde vriendjes eten met heel veel plezier jouw gekookte restjes op en zorgen op hun beurt voor een kleinere afvalberg. In ruil krijg je verse eitjes en gezellig gekakel.
Liefde voor kippen
Kippen zijn de laatste jaren bezig aan een opmars qua populariteit. Logisch, stelt groenjournalist en schrijver Angelo Dorny, die de liefde voor ‘zijn dames’ niet onder stoelen of banken steekt. In dit compleet naslagwerk vertelt Angelo jou alles wat je moet weten wanneer je wil beginnen met kippen houden. Hij brengt verhalen uit zijn tuin en laat je kennismaken met de dames die hem bijna dagelijks van een kakelvers eitje voorzien. Tijdens zijn burn-out en depressie hebben zij een belangrijke rol in zijn herstel gespeeld.
Angelo helpt je bij het aanschaffen van nieuwe kippen en gaat dieper in op het uitbroeden van kuikens. Hij bespreekt 40 kippenrassen en geeft een overzicht van ziekten en belagers waarmee jouw dieren te maken kunnen krijgen. En als je dacht dat eieren altijd bruin of wit zijn, dan valt je mond open van verbazing bij het zien van de variatie die Angelo te zien krijgt.
