De herfst is in het land en dan is het heel verleidelijk om de tuin een grote schoonmaakbeurt te geven. Struiken en vaste planten snoeien, blaadjes en takjes opruimen: alles klaar voor de winter. Maar is dat wel zo'n goed idee? Veel dieren hebben namelijk die tuinrestjes nodig om te overwinteren. En ook je bodem vaart er wel bij om niet spik en span te liggen.
Planten snoeien in de herfst
Planten die je niet mag snoeien in oktober
Een goed geheugensteuntje om te weten of je een plant mag snoeien in de herfst is dit: bloeit de plant in het voorjaar, blijf er dan af met de snoeischaar. Camelia's bijvoorbeeld, of voorjaarsbloeiende clematis en forsythia en hamamelis of toverhazelaar hebben al nieuwe knoppen gevormd, dus die zou je nu weg snoeien.
Sommige planten mag je in de herfst niet snoeien, omdat hun takken te gevoelig zijn om de winter door te geraken. De uitgebloeide bloemen laat je gewoon staan, als isolatielaagje en bescherming tegen gure omstandigheden zoals vorst en wind. Hortensia's bijvoorbeeld, mag je pas snoeien in het vroege voorjaar, net na de winter.
Uitgebloeide bloemen met zaaddozen zijn een interessante aanvulling op het wintervoer van heel wat dieren. Voorbeelden zijn: Allium (sierui), Echinops (kogeldistel) of Eryngium (kruisdistel), Hylotelephium (hemelsleutel), Nigella (juffertje-in-het-groen), Phlomis (brandkruid), Rudbeckia (zonnehoed) en Echinacea (rode zonnehoed). Snoei ze pas na de winter.
Niet iedereen is te vinden voor uitgebloeide struiken of bruine takken, maar siergrassen zijn wel heel mooi wanneer de vorst ze bedekt met ijskristallen of wanneer het winterlicht speelt met de aren. Siergrassen snoei je ook in het vroege voorjaar, net na de winter.
Planten die je wel mag snoeien in de herfst
Zonder elke plant in je tuin met de grond gelijk te maken, kan je hier en daar wel wat snoeien ter voorbereiding op de winter die komt. De belangrijkste tip bij het snoeien: knip een tak of stengel altijd schuin af, in een hoek van 45°, zodat er geen water blijft staan op de snoeiwond.
Struiken die zeer vol of dicht gegroeid zijn tijdens het voorbije seizoen, bijvoorbeeld rozen of jasmijn, mag je gerust uitdunnen met de snoeischaar. Je haalt dan hier en daar wat takken weg die te dicht tegen elkaar groeien, zonder de volledige struik te snoeien dus! Dat zorgt voor meer luchtcirculatie in de vochtige wintermaanden en dus minder kans op schimmels en ziektes. Daarnaast maak je de struik iets minder zwaar, waardoor die minder impact ondervindt van felle wind of stormweer. Soms is snoeien ook noodzakelijk, zo blijkt.
Veel kleinfruit mag je nu wel snoeien, zoals zwarte of rode bessen, zomerframbozen, kruisbessen en bramen. Voor grotere fruitbomen, zoals appels en peren, is het nu nog veel te vroeg om te snoeien. Hun sapstromen liggen nog niet stil en ze zijn gevoelig voor ziektes als je ze nu snoeit. Wachten tot de winter zijn intrede maakt is de boodschap. Voor steenvruchten is het moment om te snoeien al voorbij. Die mag je namelijk snoeien net na de oogst, tot half september.
Lavendel mag je snoeien na de bloei, in de vroege herfst (september). Verwijder nu enkel de uitgebloeide bloemen, de grote (vorm)snoei is voor maart. Ook rozemarijn mag je nog voor de winter netjes zetten, maar de grote snoei is ook voor het voorjaar.
De meeste hagen snoei je de laatste keer in september, zodat er nog voldoende tijd is voor de snoeiwondjes om te herstellen tegen de eerste vorst. Taxushagen verdragen een iets latere kappersbeurt en kan je ook in oktober nog snoeien.
Stel de grote schoonmaak uit, en wacht met snoeien
Je moet niet alles opruimen en snoeien
Een tuin in de winter hoeft er niet kraaknet bij te liggen. Een blote bodem is gevoeliger voor de elementen, dus voorzie liever een isolerend laagje daarvoor. En ook de diertjes in de tuin kunnen best wel wat overwinterplekjes gebruiken.
Sommige uitgebloeide, vaste planten vormen geen stevige stelen met zaaddozen, maar worden een soort bruine brij in de winter. Persicaria (duizendknoop) bijvoorbeeld of Alchemilla mollis (vrouwenmantel) kan je gerust opruimen in de herfst.
‘Vuile hoekjes’ lijken misschien not done in de tuin, maar ze zijn van levensbelang voor de overwintering van veel diertjes. Egels zoeken beschutting onder taken en bladeren, maar ook padden overwinteren graag op zulke plekjes. Insecten kruipen weg in uitgebloeide bloemhoofden of onder bladeren en stenen. Ga dus niet als een gek àlles opruimen en snoeien, maar laat hier en daar wat tuinafval liggen voor de komende winter.
Maak een insecten-wigwam met takken, snoeiafval en bladeren. Je stopt dan 3 tot 4 middelgrote takken in de grond die je nu kunt snoeien. Verbind ze tipi-gewijs met elkaar en knoop ze door middel van een touw vast bovenaan. Snoei eventueel de takken tot op een gelijke hoogte. Vul de binnenkant van de wigwam met snoeiafval, kleine takjes en plantenresten of bladeren. Alles wat je nu bij elkaar aan snoeien bent is goed om te gebruiken. Je kunt zelfs de stelen van zonnebloemen korter snoeien om ze erin te verwerken, diertjes gaan er graag in schuilen. Verbind eventueel nog wat touw rond de wigwam of tipi, zodat niet alles kan wegwaaien, en laat de rest over aan Moeder Natuur. Heel veel insecten zullen er de winter in doorbrengen. Ideaal om met kinderen te maken. Snoeien en knutselen maar.
Dit kan je, naast snoeien, wel opruimen
Geen zorgen, we willen je niet helemaal tegenhouden om de tuin netjes te maken. Naast snoeien zijn er ook andere klusjes die je kunt uitvoeren om de boel schoon te houden.
De eenjarigen van het voorbije seizoen kan je gerust opruimen en op de composthoop gooien. Zonnebloemhoofden kan je laten drogen op de vensterbank of tuintafel om als vogel- of kippenvoer te gebruiken. Sommige soorten, zoals Zinnia of Cosmos, gaan wel nog door met bloeien tot aan de vorst. Daarna mogen ze weg.
Het gras kan je blijven maaien tot wanneer de temperatuur onder de 10°C duikt. Vanaf dan stopt het gras met groeien en gaat het in winterrust. Maai het gras trouwens niet op de kortste stand, maar zorg dat de grassprietjes lang genoeg zijn om sterk de winter in te gaan.
De meeste zomergewassen uit de moestuin mag je na de oogst ook opruimen. Denk aan alle vorstgevoelige planten zoals boontjes, tomaten, courgetten, komkommers, aubergines en paprika. Zodra de laatste groenten geoogst zijn, kunnen de planten op de composthoop.
Erfahren Sie mehr dank unserer Videos
Wist je dat we ook een goed gevuld YouTube-kanaal hebben? Met meer dan 450 video's hebben we een grote database aan informatie. Neem zeker een kijkje op YouTube en abonneer je, dan blijf je op de hoogte van de nieuwste video's.
In deze video legt Angelo je uit waarom een herfst- en wintertuin niet kraaknet hoeft te liggen en waarom snoeien nog een beetje kan wachten.
